Product 1.4 Armoede- en schuldenaanpak
Armoede en schulden zijn twee van de meest bepalende factoren voor gelijke kansen voor kinderen, jongeren, volwassenen, wijken en buurten. We zien in sommige wijken en buurten, een grote concentratie van gezinnen die in armoede leven. Kinderen in armoede kunnen zonder ondersteuning vanuit de gemeente vaak niet meedoen met sport, cultuur en activiteiten. Ze ervaren vaak een achterstand op school, ontwikkelen zich minder goed en ondervinden vaker gezondheidsproblemen. En als je als kind al niet goed mee kunt komen in de maatschappij, dan lukt je dat later als volwassene vaak ook niet. Met alle gevolgen en maatschappelijke kosten van dien. Inwoners ervaren stress als gevolg van armoede en schulden en zijn mede daardoor minder goed in staat om beslissingen te nemen op lange termijn. Armoede is zowel een veroorzaker áls een gevolg van problemen op andere leefgebieden van een inwoner en vraagt daarom om een integrale en op preventie gerichte aanpak. Er zijn huishoudens in Zaanstad die moeite hebben om rond te komen. De druk van de vaste lasten en huishoudelijke uitgaven is dusdanig groot dat niet alleen lage inkomens, maar ook steeds meer huishoudens met een hoger inkomen iedere maand structureel geld tekortkomen. We richten ons steeds meer op het vroegtijdig en gericht signaleren van problemen en het aanbieden van hulp. Onder meer door de inzet van vroegsignalering van schulden en budgetondersteuning. Ook nemen we stevige maatregelen om de hoge inflatie en de stijgende energieprijzen te compenseren. We trekken daarbij samen op met de maatregelen die het Rijk neemt en met lopende initiatieven die versnelt de woningen in Zaanstad verduurzamen. Er zit een groot verschil tussen wijken en buurten als het om armoede gaat. Verschil maken tussen wijken vergroot het effect dat we bereiken. We versterken ons netwerk met maatschappelijke partners die zich richten op de bestrijding van armoede. Wie schulden heeft, kan rekenen op ondersteuning bij het oplossen hiervan met een stress-sensitieve aanpak; zo ontstaat rust om te werken aan de toekomst. Er is nazorg voor wie dat nodig heeft. Inwoners met een inkomen op of onder het sociaal minimum (110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm) kunnen gebruikmaken van financiële regelingen om het inkomen aan te vullen. Voor het gratis verstrekken van de stadspas en Meedoen Zaanstad is het sociaal minimum gesteld op 120%. |
|---|
Indicatoren
Naam | Realisatie 2019 | Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Begroting 2024 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Minder minimahuishoudens % | 10,3% | 10,3% | 10,5% | nnb | 10,5% | nb | CBS |
Minder kinderen in armoede % | 9,4% | 9,4% | 9,6% | nnb | 9,6% | 5,2% | CBS |
Toelichting
Minder minimahuishoudens :
We streven ernaar dat het percentage huishoudens in Zaanstad dat op minimum niveau leeft (inkomen tot 110% sociaal minimum) daalt tot liefst onder, of tenminste gelijk aan het landelijk gemiddelde in datzelfde jaar. Bij deze indicator gaan wij uit van het percentage huishoudens met een inkomen tot 110% van het voor dat huishouden geldende sociaal minimum.
Minder kinderen in armoede:
Het kabinet had zich in haar coalitieakkoord 2021-2025 ten doel gesteld om het aantal kinderen dat opgroeit in armoede in haar kabinetsperiode te halveren (t.o.v. 2015). Wij omarmden het streven om dat doel ook in Zaanstad te behalen, maar achten dat gezien ontwikkelingen rond onder meer energiearmoede en de algehele inflatie niet realistisch. We streven ernaar het percentage kinderen dat in armoede leeft te laten dalen tot onder, of tenminste gelijk te houden aan, het landelijk gemiddelde. De indicator betreft het percentage kinderen dat opgroeit in een huishouden met een inkomen tot 110% van het voor dat huishouden geldende sociaal minimum.
Speerpunten 2024
We blijven aandacht houden voor meer preventieve inzet
Zaanstad zet al in op preventie door onder meer vroegsignalering, financiële educatie op scholen, ondersteuning maatschappelijk initiatief als voedsel- en kledingbank en de dienstverlening door onze Sociale Wijkteams. Door vroegtijdig ondersteuning en maatwerk te bieden proberen we het ontstaan van (grotere) schulden, armoede en een groter wordend beroep op onze schulddienstverlening te voorkomen. Geleerde lessen uit de vroegsignalering benutten we om deze dienst te verbeteren. We maken keuzes over de inzet van E-dienstverlening. En we onderzoeken hoe we ons netwerk, ervaringsdeskundigen en partners in de stad en dorpen beter preventief kunnen inzetten.
ZaansePas voor alle Zaankanters
De ZaansePas is een stadspas bestemd voor al onze inwoners. Het streven is dan ook de ZaansePas zo veel mogelijk voor producten van de gemeente in te zetten en dergelijke producten en voorzieningen te ontwikkelen. Maar ook om al het moois van Zaanstad zichtbaar en bereikbaar te maken. Nadat de ZaansePas een jaar voor inwoners beschikbaar is, voeren we een evaluatie uit.
Bewindvoering
In 2019 sloot Zaanstad als een van de eerste gemeenten in Nederland een convenant met de bewindvoerders in haar gemeente. In gezamenlijkheid met de bewindvoerders onderzoeken we in 2024 of het convenant zoals we dat nu kennen nog voldoende aansluit op de praktijk van vandaag de dag. Waar nodig gaan we over tot herziening van het convenant en maken we nieuwe afspraken.
Verkorting aflosperiode schulddienstverleningstrajecten
Met ingang van 1 juli 2023 is de aflosperiode in schulddienstverleningstrajecten verkort van 36 naar 18 maanden. Aanpassing van de wet en de concrete implementatie zijn in een zeer korte termijn gerealiseerd. We monitoren en onderzoeken de gevolgen van deze wijziging. Onder meer wat dit in de praktijk betekent voor het beroep dat inwoners doen op schulddienstverlening. Maar ook hoe we in deze verkorte periode duurzame schulddienstverlening en nazorg kunnen bieden zodat inwoners daarna schuldenvrij blijven.
Beïnvloedbaarheid van de kosten
Beïnvloedbaar
De beïnvloedbare kosten betreffen kosten voor vergoeding van ziektekostenverzekering (€ 2,8 mln), kosten voor armoede projecten, een stelpost, Get a grip en Mobility mentoring (€ 0,5 mln), projecten van Meedoen (€ 0,6 mln), stadspas (€ 0,1 mln), ondernemers met geldzorgen en inforing (€ 0,1 mln) en vroegsignalering schulden (€ 0,6 mln).
Beperkt beïnvloedbaar
Dit betreft kosten voor de bijzondere bijstand (€ 4,2 mln), individuele inkomstoeslag (1,2 mln), schuldhulpverlening (€ 0,6 mln) verlengde leertijd (€ 0,2 mln), escalatiebudget (€ 0,1 mln) en medische adviezen en studietoeslag (€ 0,1 mln).
Niet beïnvloedbaar
De niet beïnvloedbare kosten zijn minder dan € 0,1 mln.
Op middellange termijn beïnvloedbaar
Dit betreft kosten voor de Stadspas (€ 0,3 mln), Stichting leergeld (€ 0,1 mln), Wind in de zeilen (€ 0,1 mln), en financiële educatie, jeugdeducatie, armoedemonitor, kledingbank en voedselbank (€ 0,2 mln).