Publiekrechtelijk
- Publiekrechtelijk
GGD Zaanstreek Waterland
(Bedragen x €1.000)GGD Zaanstreek WaterlandRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:01-09-2016Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangGGD Zaanstreek-Waterland beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid en de sociale veiligheid van alle mensen in de regio. Daarbij staat een preventieve en collectieve aanpak voorop, met specifieke aandacht voor bevordering van participatie en ondersteuning van de eigen regie van mensen. Als uitvoeringsorganisatie van de gemeenten sluit de GGD aan bij de gemeentelijke verantwoordelijkheden in het sociaal domein.
Bestuurlijk belangEen lid van het Algemeen Bestuur (AB) heeft in de vergadering van het AB één stem. In die gevallen waarin Zaanstad en Purmerend zwaarwegende bezwaren hebben tegen een voorstel en met het oog daarop tegenstemmen, leidt die tegenstem tot verwerping van het voorstel. Het voorgaande is niet van toepassing op het voorstel tot vaststelling van de begroting respectievelijk de jaarrekening van de GGD. Wethouder Onclin is lid van het AB, plaatsvervanger wethouder Slegers.
Stemverhouding: 12%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
Aan GGD 3.0 (het komen tot een toekomstbestendige GGD) is uitvoering gegeven langs drie sporen: Regionale visie, Financiën en Governance. Met het vaststellen van de Kadernota 2024 en de regionale visie op gezondheid kwamen de sporen Regionale visie en Financiën tot een einde. Resterend zijn de doorvertaling van de gemaakte
afspraken in de begroting en takenpakket van de GGD Zaanstreek-Waterland en de realisatie van een nieuwe Gemeenschappelijke Regeling (GR).
Naar verwachting start eind 2023 de nieuwe directeur publieke gezondheid. Er zal een overdrachtsperiode zijn met de huidig interim-directeur.
Ook zal in de tweede helft van 2023 de gewijzigde GR GGD voor een zienswijze- en toestemmingsronde worden voorgelegd aan de deelnemende gemeenteraden. De beoogde datum voor ingang van de nieuwe GR is 1 januari 2024.
Onderzocht wordt in hoeverre gezamenlijke huisvesting van GGD ZW en VrZW leidt tot versterking van beide organisaties. In het geval van vaststelling van de businesscase huisvesting in september, volgt er eind 2023 een gewijzigde begroting 2024 voor beide gemeenschappelijke regelingen. Deze zal dan ter zienswijze aan alle gemeenteraden worden voorgelegd.
Verder zijn beide AB’s na de gedane toezegging in het Zaanstad Beraad van ,akkoord gegaan met een verdere verkenning van vormen van samenwerking tussen GGD ZW en VrZW.
Risicoprofiel
Gemeenten zijn wettelijk verplicht om een GGD in stand te houden voor de uitvoering van de taken op het gebied van de publieke gezondheidszorg. Het risicoprofiel van de GGD is hoog: de financiële bijdrage in de Gemeenschappelijke Regeling is groot (ruim € 6,1 mln.in 2021 obv meerjarenbegroting 2021-2024), terwijl de gemeente Zaanstad, in verhouding tot deze financiële bijdrage, maar beperkte invloed heeft in het Algemeen Bestuur. Iedere gemeente heeft één stem. Dit betekent voor Zaanstad een stemverhouding van 12% en een financiële bijdrage van 47% in het gemeenschappelijke deel. De politieke en maatschappelijke betrokkenheid zijn eveneens groot: de activiteiten van de GGD betreffen de gezondheid van de inwoners. Een probleem op het gebied van volksgezondheid haalt direct de pers en heeft zijn weerslag op de politiek.
Een actuele reden voor hoge risicoprofilering is de noodzaak om van de GGD een meer toekomstbestendige organisatie te maken.
Financiële positie
Jaarrekening 2022
De jaarrekening 2022 is 13 juli jl door het AB vastgesteld. Het negatieve resultaat over 2022 bedroeg € 114.566, de afwijking wordt hoofdzakelijk verklaard door tekorten agv coronamaatregelen binnen de activiteiten reizigersadvisering en toezicht en aanvullende uitgaven in het kader van GGD 3.0 binnen bedrijfsvoering.
Het tekort wordt gedekt door onttrekkingen uit diverse reserves.
Zaanstad heeft geen zienswijze op de jaarrekening afgegeven, 11 juli jl is de wettelijk verplichte reactie op zienswijze verzonden door het DB.
Begroting 2024-2027
De begroting 2024 is opgesteld binnen de kaders van de reeds vastgestelde kadernota. Alleen de cao wijziging is nieuw. In de Kadernota zijn voor 2024 en 2025 incidentele impulsen opgenomen om de GGD toekomstbestendig te maken.
Zaanstad heeft 20 juli jl een positieve zienswijze afgegeven.
Risico’s en beheersmaatregelen
Risico: Personeelstekorten (landelijk fenomeen) leiden tot verslechteren dienstverlening aan inwoners
Beheersmaatregel: In samenwerking met GGD sturen op prioriteren van dienstverlening aan meest kwetsbare inwoners. Stimuleren van bovenregionale samenwerking om dienstverlening op peil te houden.
Risico: Onvoldoende zicht op bedrijfsvoering GGD
Beheersmaatregel: GGD 3.0 traject waarin gezamenlijk wordt opgetreden om tot een gedeelde visie te komen op inhoud, financiën en Governance
Risico: Aanbod GGD sluit niet voldoende aan op behoefte inwoners/ maatschappelijke visie gemeente
Beheersmaatregel: periodiek inhoudelijk overleg om beleidkeuzes door te nemen en bestaand aanbod te verbeteren of nieuw aanbod te implementeren.
Risico: het AB heeft onvoldoende zicht op uitvoering contracttaken GGD
Beheersmaatregel: GGD 3.0 traject zal leiden tot een betere Governance
Risico: GGD is eigen risicodrager. Afschaling van taken/ opdrachten kunnen leiden tot (langdurige) frictiekosten die aan gemeenten worden doorbelast
Beheersmaatregel: Zaanstad communiceert als goed opdrachtgever tijdig het afstoten van taken/ opdrachten, zodat de GGD tijd heeft om passende maatregelen te nemen de frictiekosten te beperken. Verder zal er vanuit 3.0 een nieuwe Governance worden ontwikkeld om heldere afspraken te maken over frictiekosten en de wederzijdse verantwoordelijkheid om deze te beperken.
Risico: Autonome ontwikkelingen of wetwijzigingen kunnen leiden tot toename van kosten
Beheersmaatregel: Periodiek overleg dat aansluit op de PDCA cyclus om daarmee sneller te kunnen anticiperen op toekomstige wijzigingen.
Risico: De mogelijkheid bestaat dat er naast de incidentele impuls in 2023, 2024 en 2025 ook structureel middelen nodig zijn om te komen tot een toekomstbestendige GGD.
Beheersmaatregel: We blijven erop sturen om oplossingen te vinden binnen de bestaande kaders en middelen.
Risico: De GGD is op zoek naar andere huisvesting omdat het huidige pand niet voldoet. Er worden verschillende mogelijkheden onderzocht. Het is nog niet geheel bekend wat de gevolgen zijn voor de huisvestingskosten die de verhuizing met zich mee brengt.
hoog - Publiekrechtelijk
Regionale samenwerking decentralisaties sociaal domein
(Bedragen x €1.000)Regionale samenwerking decentralisaties sociaal domeinRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - regeling zonder meer
Oprichtings-/publicatiedatum:21 januari 2016Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:middelOpenbaar belangGezamenlijke inkoop en beleidsvoorbereiding en -uitvoering.
Bestuurlijk belangDeze lichte vorm van publieke samenwerking kent geen bestuur.
Stemverhouding: nvtActualiteiten en risico'sDe RZM, een lichte variant van een gemeenschappelijke regeling, betreft de afspraak tot samenwerking op twee onderdelen van de drie decentralisaties (Jeugdhulp en Wmo) met de 7 andere gemeenten in Zaanstreek-Waterland (Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland en Wormerland). Om deze samenwerking in de praktijk te realiseren, heeft de gemeente Zaanstad vanaf 2014 met de regiogemeenten een Dienstverlenings- en samenwerkingsovereenkomst “Regionale Inkoop Sociale Domein” (hierna: DVO) afgesloten. In 2015 is de samenwerking geëvalueerd. De gemeenten Purmerend en Beemster hebben toen besloten om ten aanzien van de Wmo vanaf 1 januari 2016 zelf hun inkoop- en contractmanagement te organiseren. De gemeente Edam-Volendam doet met ingang van 1 juli 2016 zelf het inkoop- en contractmanagement t.a.v. de Wmo. Deze wijzigingen zijn verwerkt in de huidige DVO. De uitgetreden gemeenten willen de zorg dichter op hun inwoners organiseren. Voor de Jeugd regelt Zaanstad de inkoop en het contractmanagement van de Regionale raamovereenkomsten die de regio Zaanstreek-Waterland samen met de regio Amsterdam-Amstelland met zorgaanbieders heeft afgesloten.
De nieuwe gemeenschappelijke regeling en DVO is per 1 januari 2019 ingegaan. De looptijd is tot eind 2024.
middel
Privaatrechtelijk
- Privaatrechtelijk
Stichting Jeugdteam Zaanstad
(Bedragen x €1.000)Stichting Jeugdteam ZaanstadRechtsvorm:Stichting
Oprichtings-/publicatiedatum:01-01-2022Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangHet verlenen van jeugdhulp aan jeugdigen in Zaanstad, het beoordelen en doorverwijzen naar specialistische jeugdhulp en het voeren van regie op ondersteuningsplannen van gezinnen. Dit doet het jeugdteam door integraal samen te werken met de Sociale Wijkteams, het onderwijs, de huisartsen, specialistische aanbieders en andere partners in de wijken.
Bestuurlijk belangGemeente Zaanstad heeft geen zetel in het bestuur, maar benoemt wel de directeur-bestuurder en de leden van de Raad van Toezicht van de stichting.
Stemverhouding:Actualiteiten en risico'sGovernance
- Er is een dienstverleningsovereenkomst afgesloten voor onbepaalde tijd (2022/14158).
- Gemeente Zaanstad benoemt de directeur-bestuurder van de stichting.
De directeur-bestuurder is eindverantwoordelijk voor de prestaties van de stichting en voor de uitvoering van de opdracht zoals verstrekt door de gemeente Zaanstad. De directeur-bestuurder is eerste aanspreekpunt voor de gemeente en de Raad van Toezicht.
- Gemeente Zaanstad benoemt de leden van de Raad van Toezicht van de stichting.
De Raad van Toezicht houdt integraal toezicht op de besturing van de organisatie van de stichting. Onder het houden van toezicht vallen bijvoorbeeld het goedkeuren van besluiten van het bestuur alsmede het monitoren van het functioneren van het bestuur.
- De strategische visie is conform de Statuten ter goedkeuring aan de Gemeente Zaanstad voorgelegd. Na de goedkeuring van de Gemeente Zaanstad, heeft de Raad van Toezicht de Strategische visie en (meerjaren) begroting overeenkomstig vastgesteld.
- Voorgangsgesprekken Zaanstad – stichting:
Er is een governance structuur afgesproken. Elk kwartaal zijn er voortgangsgesprekken met de directeur waarin de managementrapportage wordt besproken, elke maand is er een operationeel overleg (teamleiders) met de gemeente en een ontwikkeloverleg (meer tactisch overleg over de ontwikkelingen).
Ontwikkelingen
- In juni 2023 is de landelijke Hervormingsagenda Jeugd 2023-2028 vastgesteld
- Het college heeft met de raad afgesproken periodiek over de voortgang van de jeugdhulp in Zaanstad te rapporteren via een voortgangsrapportage. De frequentie is na overeenstemming met de raad onlangs bijgesteld naar tweemaal per jaar.
- Met deze rapportage wordt een van de aanbevelingen van het rekenkameronderzoek Jeugdhulp in Zaanstad opgevolgd. In de voortgangsrapportage staat een update de aantallen jeugdigen in de jeugdhulp, de kostenontwikkeling, de besparende maatregelen en de lopende trajecten rondom jeugd. In mei 2022 is de laatste voortgangsrapportage gestuurd. De volgende voortgangsrapportage komt in september 2023.
Risicoprofiel
Het risicoprofiel is hoog. Het maatschappelijk belang is groot, het gaat om kwetsbare kinderen. De financiële bijdrage van de gemeente is aanzienlijk.
Financiële positie
Jaarrekening 2022
Resultaat 2022: positief resultaat van € 345.000.
Voorstel bestemming resultaat: storting in algemene reserve.
Begroting 2024
De Hervormingsagenda Jeugd vormt een belangrijke basis voor 2024. Met de hervormingsagenda heeft de gemeente ook een financiële taakstelling uit te voeren door de kosten voor jeugdzorg te verlagen en beheersbaar te maken. De stichting is een partner bij de uitvoering van de Hervormingsagenda.
De begroting 2024 wordt later dit jaar opgesteld en komt naar verwachting in het vierde kwartaal beschikbaar.
Risico's en beheermaatregelen
Er is recent door adviesbureau KPMG een risk control raamwerk opgesteld. In dit raamwerk (mei 2023) zijn met name een hoge werkdruk, het behouden en aantrekken van personeel en op het doelmatig en rechtmatig besteden van financiële middelen als de belangrijkste risico’s genoemd.
Een belangrijke vervolgstap is het gezamenlijk met de stichting opstellen van een plan waarin risico's worden geprioriteerd en een roadmap wordt gecreëerd om mitigerende maatregelen te introduceren, evalueren en implementeren.
Ook vinden de gesprekken met de stichting plaats over de (rechtmatigheids)risico’s die kunnen optreden bij de werkzaamheden van de stichting bij het doorverwijzen naar specialistische jeugdhulp. Op basis van deze gesprekken worden in het najaar van 2023 verbijzonderde interne controles uitgevoerd.
hoog - Privaatrechtelijk
Stichting Sportbedrijf Zaanstad
(Bedragen x €1.000)Stichting Sportbedrijf ZaanstadRechtsvorm:Stichting
geen bestuurlijke deelname
quasi inbesteding
Oprichtings-/publicatiedatum:01-01-2015Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:middelOpenbaar belangHet Sportbedrijf is verantwoordelijk voor de exploitatie van sporthallen, gymzalen en zwembaden en de uitvoering van sportstimuleringsactiviteiten en de impuls onderwijs, sport en cultuur. De opdracht van de gemeente Zaanstad aan het Sportbedrijf is vastgelegd in een exploitatieovereenkomst.
Bestuurlijk belangDe leden van de Raad van Toezicht worden door het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Zaanstad benoemd, geschorst en ontslagen.
Stemverhouding: nvtActualiteiten en risico'sOntwikkelingen
De indexering die de gemeente toepast is onvoldoende om vanaf 2024 jaar over jaar een sluitende exploitatie te behouden. De gasprijs is voor het Sportbedrijf de belangrijkste kostenpost. Het Sportbedrijf krijgt momenteel gas geleverd via hun contract bij Sportfondsen. Dat contract loopt t/m 31 december 2023, het tarief bedraagt € 0,18 per kuub. Op basis van de huidige situatie zal dit tarief vanaf 1 januari 2024 vele malen hoger uitkomen.
Het nieuwe zwembad De Slag is groter dan het huidige zwembad de Slag dat het gaat vervangen. Dit zal hogere exploitatielasten met zich meebrengen vanaf het moment dat het nieuwe zwembad in gebruik wordt genomen.
De exploitatiebijdrage van Zaanstad zal daardoor ook moeten toenemen. De verwachting is dat dit in 2025 plaats zal gaan vinden. De berekening van de exacte exploitatielasten is nog niet bekend.
Het binnenbad van zwembad De Crommenije kent steeds terugkerende gebreken die structureel opgelost moeten gaan worden. De benodigde investeringen kunnen oplopen tot € 500.000. Een voorstel wordt voorbereid om budget vrij te maken in 2024 zodat de werkzaamheden in dat jaar kunnen worden uitgevoerd.
Financiën
De Gemeente stelt aan de Stichting gedurende de looptijd van deze Overeenkomst ten behoeve van de Exploitatie van de Accommodaties en de uitvoering van de activiteiten jaarlijks een budget ter beschikking (Exploitatiebijdrage). Jaarlijks stelt de stichting de begroting op voor het komende jaar en legt deze voor ter goedkeuring aan de gemeente. De begroting 2024 van Stichting Sportbedrijf Zaanstad laat een verwacht verlies zien van € 475.000 en daarin zijn de nieuwe energietarieven nog niet verwerkt.
De jaarrekening wordt 4 maanden na einde boekjaar aan de gemeente aangeboden.
Jaarrekening 2022
De jaarrekening is in de vergadering van de Raad van Toezicht van 26 juni 2023 getekend. Het jaar is door incidentele voordelen afgesloten met een positief resultaat van € 400.000,-. Corrigeren we dit resultaat voor incidentele voordelen dan is het resultaat € 4.000 negatief. De incidentele voordelen bestaan nog uit coronaspecifieke uitkeringen (TVS en SPUKIJZ) van € 128.000, nabetaling SPUK BTW van € 99.000,- en vrijval van kosten uit het verleden van € 177.000,- (met name energie gymzalen).
In 2022 kwam de omzet na corona weer langzaam op gang. Recreatief zwemmen, activiteiten, verhuur en horeca bleef nog achter bij de begroting. De omzet zwemles was juist hoger door extra in te zetten op zwemles om de corona achterstanden in te halen.
Sportbedrijf Zaanstad heeft in 2022 (en ook nog in 2023) gelukkig nog maar beperkt last van de gestegen energiekosten. In combinatie met extra energiebesparende maatregelen is het gelukt om op deze kosten te bezuinigen in 2022. Vanaf 2024 gaan de energiekosten enorm stijgen. De reserve “Nog te verrekenen exploitatiebijdragen” is momenteel € 2,5 miljoen. Naar verwachting is dat voldoende om deze stijging incidenteel op te vangen.
Begroting 2024
De exploitatiebijdrage wordt verhoogd met de index die gemeente Zaanstad in de begroting 2024 hanteert en dit is 3,9%. De exploitatiebijdrage komt daarmee uit op € 5.685.363 exclusief btw.
middel