Onderhoud kapitaalgoederen

Riolering zorgt voor de afvoer van ons afvalwater, waardoor overlast, stank en risico’s voor de volksgezondheid worden beperkt. Gezien het belang van riolering in een stedelijke omgeving zijn de riolerings- en waterzorgtaken vastgelegd in de Waterwet en de Wet Milieubeheer. Het gemeentelijk beleid geeft invulling aan de zorg voor afvalwater, hemelwater en grondwater en is vastgelegd in het verbreed gemeentelijke rioleringsplan (VGRP)**.
* Inclusief twee in 2023 nog te platsen VRI's
**Actualisatie eind 2023

Kwaliteitsniveau

De Zaanse riolering voldoet aan de landelijke richtlijnen voor milieutechnisch functioneren en aan de provinciale eis om het rioolstelsel kostendekkend en kwalitatief in stand te houden.

De gemeente streeft voor de riolering een situatie na waarbij alleen het echte vuile water wordt ingezameld en getransporteerd naar een rioolwaterzuivering. Door aanpak bij de bron wordt voorkomen dat vuilwater ontstaat. Dit geldt met name voor regenwater, dat schoon moet blijven en bij voorkeur volgens de trits vasthouden-bergen-afvoer (naar oppervlaktewater) wordt verwerkt. Het afkoppelen van regenwater en lokaal benutten voor de lokale groene omgeving is duurzaam omdat het leidt tot lagere energiebelasting voor het zuiveren van afvalwater en drinkwater bespaart.

Onderhoudsplan

De volgende onderhoudsplannen zijn van toepassing:

Regelmatige inspectie van riolering vindt plaats nadat de helft van de verwachte levensduur van een riool is verstreken, in de regel bij een ouderdom hoger dan 30 jaar. Door de slechte bodemopbouw is de levensduurverwachting van de Zaanse riolering relatief kort, gemiddeld 40 jaar. Bij een goede ondergrond wordt de levensduur op minimaal 60 jaar geschat. De frequentie is afhankelijk van de functie en het verwachte verloop van de kwaliteit in de tijd. Bij bedrijfskritische onderdelen als afsluiters, persleidingen, bergbezinkbassins, rioolgemalen en lozingspunten van persleidingen/grote lozers gelden specifieke frequenties. De afgelopen jaren is de onderhoudsachterstand in riolen ingelopen. In 2024 is er voor riolering geen achterstanden in onderhoud.

Door de enorme stijging van materiaalkosten kan er minder kilometer riolering worden vervangen met gelijkblijvend investeringsplafond. Bovendien leidt schaarste aan materialen en personeel ertoe dat vervangingsprojecten vertraging oplopen.

Speerpunten 2024

• Consolideren van de onderhoudsachterstanden
  Uitgangspunt is dat we assets tijdig vervangen, zodat ze geen gevaar opleveren in het dagelijks gebruik. Met de financiële ruimte voor vervanging van de openbare ruimte mogen de onderhoudsachterstanden niet toenemen.
• Werving van civieltechnische voorbereidingscapaciteit voor vervangingsprojecten
  Er is schaarste in de arbeidsmarkt om de voorbereiding van vervangingsprojecten te kunnen bemensen. De werving van voldoende personeel is een belangrijk speerpunt in deze arbeidsmarkt.

• Samenwerking met externe partijen
  Vervangingsprojecten vragen een integrale aanpak waar ook de inzet nodig is van nutsbedrijven. Gelet op het werkpakket is het nodig om tot goede afstemming te komen van projecten en de inzet die partijen vrijmaken om het werkpakket te kunnen realiseren.

• Maatregelen Systeemoverzicht Stedelijk Water (SSW)
  Aan de hand van de aanbevelingen uit het Systeemoverzicht Stedelijk Water voeren we in 2024 een eerste set aan maatregelen uit om knelpunten in de afvalwaterketen (en het watersysteem) aan te pakken.

• Onderhoud en vervanging riolering
  We reinigen de riolering en de kolken en onderhouden de gemalen, drukriolering en bergbezinkbassins. Om een goed beeld te hebben van de kwaliteit van de riolering, inspecteren we deze regelmatig. Zo zorgen we ervoor dat we de riolering op tijd kunnen vervangen of repareren.
  Het investeringsplan voor riolen maakt onderdeel uit van het meerjaren-investeringsplan openbare ruimte (MIP). We bereiden de noodzakelijke rioolvervangingen voor en voeren die uit.

• Samenwerking in de waterketen
  Zaanstad neemt deel aan het samenwerkingsverband Zaanstreek-Waterland op het gebied van rioolbeheer. Daarin wordt onder andere gewerkt aan de volgende thema’s:

- Data, meten en monitoren (Meetplan riolering Laag Holland 2.0),
- Beheer en onderhoud (Bewust beheer, Vervangen IBA’s voor verbeterde septic tanks),
- Ontwerp,
- Afvalwaterketen,
- Grondwater en
- Planvorming (Calamiteitenplan).

Financiën

Om het rioolstelsel in Zaanstad te beheren, te vervangen en te verbeteren zijn investeringen noodzakelijk. De kapitaalslasten ten gevolge van deze investeringen, in combinatie met de kapitaalslasten uit het verleden en de exploitatiekosten, leiden tot de totale lasten welke door de rioolheffing gedekt worden.

De ingezette lijn om te gaan sparen voor investeringen wordt gecontinueerd om daarmee de schuldenlast op het gebied van riolering te verminderen. Bij vaststelling van de rioolheffing wordt het saldo van baten/ lasten toegevoegd aan de voorziening vervangingsinvesteringen met als doel nieuwe vervangingsinvesteringen versneld af te schrijven. In 2024 worden deze financiële middelen ter hoogte van € 5.652.450 ingezet voor versnelde afschrijving van vervangingsinvesteringen 2024.

De egalisatievoorziening riolen kan niet worden ingezet voor het verlagen van de schuldenlast op het gebied van riolering. De egalisatievoorziening is hoger dan het doel waarvoor deze is ingesteld. Daarom onttrekken we in 2024 een bedrag van € 795.000 uit deze egalisatievoorziening en geven een korting op de tarieven .

Onderstaand financieel overzicht geeft aan op welke wijze de kapitaalgoederen en het onderhoudsbudget financieel is vertaald in de meerjarenbegroting. Dit betreft de exploitatielasten. De investeringsbedragen zelf zie je terug in de paragraaf investeringen.

Kerncijfers