Product 5.2 Sterk vestigingsklimaat
De economie van Zaanstad heeft zich in de afgelopen jaren gunstig ontwikkeld, maar de economische structuur is nog onverminderd eenzijdig en weinig kennisintensief. Bovendien biedt Zaanstad relatief weinig banen en dit maakt ons kwetsbaar. We staan voor de vraag hoe wij de stap kunnen maken naar een economie die toekomstbestendig is: robuust, duurzaam, meer kennisintensief en inclusief. We zorgen voor voldoende ruimte voor onze Zaanse bedrijven en ook voor nieuwe bedrijvigheid. We zetten in op nauwe samenwerking met de Zaanse industrie, verwelkomen sociale en duurzame bedrijven en leggen de rode loper uit voor bedrijven die innoveren. De gemeente participeert in de ROM InWest. ROM InWest zal bedrijven in Zaanstad helpen om proposities sneller naar de markt te brengen en zal via investeringen in technologie en innovatie deze stimuleren en helpen verder te groeien. Dit is vooral gericht op de energietransitie en de ontwikkeling van een circulaire economie. Gezien de Zaanse industriële traditie is goed onderwijs voor beroepen in de techniek en bouw van belang. We continueren onze samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam om modulair hoger onderwijs naar de stad te brengen, daar waar werkgevers er het meest behoefte aan hebben. De techniek- en technologiecampus Techlands speelt een belangrijke rol. De gemeente heeft oog voor lokale ondernemers. We geven hen de ruimte om een economisch gezond bedrijf te runnen. Daarbij zijn we niet alleen zorgvuldig en transparant in onze communicatie naar ondernemers, maar ook in ons beleid dat voor hen zo relevant is.. We brengen ondernemers bij elkaar en stimuleren de bundeling van krachten. Dit faciliteren wij met onze accountmanagers. We actualiseren de Detailhandelsvisie en versterken de lokale en kleinschalige detailhandel. We voeren het bestaande beleid op leegstand uit en gaan actief de leegstand in het centrum tegen. Het gebiedsprogramma Noordzeekanaalgebied (NZKG) draagt bij aan een sterk vestigingsklimaat door in te zetten op versterking en intensivering van bestaande terreinen en het realiseren van nieuwe vestigingsmilieus in transformatiegebieden. Gezien de zes strategische opgaven in de Omgevingsvisie heeft dit programma een sterk regionaal karakter. |
|---|
Indicatoren
Naam | Realisatie 2019 | Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Begroting 2024 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aandeel banen/ toekomstbestendige/ kennisintensieve economie in totale werkgelegenheid | 8,03 | 8,03 | 8,02 | 8,10 | 8.08 | 9,00 | Vestigingenregister Zaanstad |
Woon/werkbalans, het aantal banen per 1.000 inwoners van 15 tot 75 jaar | 500 | 500 | 500 | 500 | 500 | 530 | CBS |
Waarderingscijfer ondernemersklimaat | 6,1 | 6,1 | nb | 5,9 | 6,1 | 6,3 | MKB Nederland, onderzoek MKB vriendelijkste gemeente |
Gemiddelde besteding per Nederlandse bezoekers vanaf 18 jaar (euro) | 48,70 | 48,70 | 41,60 | 45,60 | 52,00 | 52,00 | NBTC |
Toelichting
Aandeel banen/ toekomstbestendige/ kennisintensieve economie in totale werkgelegenheid
Het aandeel kennisintensief volgt uit het concept economische visie. Geconstateerd wordt dat de productiestructuur Zaanstad wat eenzijdig en minder kennisintensief en daardoor minder wendbaar is. De ambitie is er om een meer kennis-gedreven economie te verzorgen die toekomstbestendig is, daarom behoort het aandeel kennisintensieve werkgelegenheid in de totale werkgelegenheid indicator.
Woon/werkbalans
Zaanstad wil een woon-werkgemeente blijven. We zetten ons in om de verhouding tussen wonen en werken minimaal gelijk te laten blijven. Momenteel is de verhouding 500 banen per 1000 inwoners van 15 tot 75 jaar. De streefwaarde is om dit te verhogen naar 530 banen, waarmee Zaanstad aansluiting vindt bij de verhouding die gebruikelijk is bij grote steden. Voor het realiseren van de streefwaarde wordt ingezet op het creëren van de juiste randvoorwaarden. In 2024 gaan wij onder andere een samenhangende, ruimtelijke economische strategie ontwikkelen.
Waarderingscijfer ondernemersklimaat
Het waarderingscijfer door ondernemers is gekoppeld aan het doel zoals opgenomen in het concept economische visie: een sterk ondernemersklimaat voor een breed MKB. Het betreft een tweejaarlijkse meting.
Bestedingen bezoekers
We willen ons eerder richten op kwaliteit dan op kwantiteit. Voor de versterking van de economie en het verdienvermogen is het belangrijk dat de bezoekers meer gaan besteden. Wij willen inzetten op bestedingen die gelijk zijn aan gemiddeld grote gemeenten. In 2021 was dit in Zaanstad €52,10 en in gemiddelde grote gemeenten €53,30. Inschatten hoe de gemiddelde bestedingen zich komende jaren gaan ontwikkelen wordt bemoeilijkt door de vele onzekerheden. Daarom hebben we gekozen voor het gelijk houden aan het huidige niveau, hetgeen de gemiddelde grote gemeenten benadert. Het vasthouden van het niveau van €52 is historisch gezien ambitieus, want in voorgaande jaren bleef Zaanstad sterk achter bij dit gemiddelde. De ambitie is tenslotte dat Zaanstad de gemiddeld grote gemeenten blijft benaderen.
Speerpunten 2024
De Economische Visie en het uitvoeringsprogramma zijn in 2023 vastgesteld en we gaan in 2024 door met de uitvoering hiervan. De ambities en doelen - zoals gesteld in de visie en het uitvoeringsprogramma - blijven staan.
Sterk ondernemersklimaat voor het brede MKB en speerpuntsectoren
Wij zijn trots op onze ondernemers en vinden hun tevredenheid over onze dienstverlening belangrijk. We stellen daarom een doorlopend onderzoek hiernaar op en implementeren verbetervoorstellen, zodat we onze dienstverlening aan ondernemers en bedrijven blijven versterken. We gaan in 2024 aan de slag met het opstellen van een MKB- en Startersbeleid, daarnaast gaan we aan de slag gaan met vestigingsbegeleiding van bedrijven. Dit draagt bij aan de dienstverlening voor bedrijven en de brede stedelijke ontwikkeling.
Aantrekkelijke woon-, werk- en (be-)leefstad met een eigen identiteit
We starten met een nieuwe detailhandelsvisie en gaan hierover in gesprek met de winkeliersverenigingen, Bedrijf Investering Zone (BIZ) Stadhart en andere belanghebbenden. We gaan in 2024 van ontwikkeling naar de uitvoering van de plintenstrategie. We voeren de acties uit die voortkomen uit het Vastgoedtafel overleg Stadshart, bijvoorbeeld bij het ondersteunen van eigenaren om leegstand terug te dringen en het toevoegen van waardevolle nieuwe ondernemers of instellingen. Daarnaast zetten we in op de uitvoering en doorontwikkeling van het programmaplan Zaanse Schans en het aansluiten en promoten van toeristische gebieden. Tevens werken we in 2024 verder aan het ontwikkelen van een standplaatsenbeleid. Dit biedt een kader voor de verschillende standplaatsen in de stad en helderheid voor zowel ondernemers, omwonenden en de gemeente. Het dient tegelijkertijd een verordening te omvatten waar iedereen op terug kan vallen en wat mogelijk een kader en werkwijze is voor andere beleidszaken.
Ook zetten we in op de uitvoering en doorontwikkeling van de ontwikkelstrategie Zaanse Schans en het programmaplan Zaanse Schans. Met alle partijen op de Schans werken we aan een plan van aanpak om te komen tot een duurzaam exploitatiemodel. Toeristische bijeenkomsten, sterke promotie en structurele samenwerking van ondernemers en instellingen verleiden bezoekers tot een langer verblijf in Zaanstad.
Met de horecaondernemers geven we invulling aan het breed horecaoverleg in de gemeente. Specifiek voor de Dam zetten we stappen richting een herinrichting met een nieuw breed ondersteund convenant. In 2024 begeleiden we de evenementen in de stad en staan we ook stil bij evenementen rondom 50 jaar Zaanstad. Vanaf juni 2024 krijgt Zaanstad de sleutel tot Roze Zaterdag 2025, waardoor verschillende projecten en evenementen in het teken van dat evenement zullen staan. Ondertussen zetten we ook in op een nieuw contract voor city marketing in Zaanstad dat vanaf medio 2024 gaat starten. Het standplaatsenbeleid wordt ook in 2024 opgesteld.
Gezonde, productieve wijken waar ruimte is om te wonen en te werken
We gaan samen met de bedrijventerreinverenigingen in Zaanstad aan de slag met de uitvoering van de bedrijventerreinstrategie. Specifiek gaan we aan de slag met de vertaalslag van de intensiveringsanalyse naar de uitvoering hiervan. Dit resulteert in meer ruimte op de bedrijventerreinen en daarmee wordt ook ruimte voor brede stedelijke ontwikkeling gemaakt. In 2024 wordt de BIZ Molletjesveer-Noorderveld ingevoerd. We gaan het gesprek voortzetten om parkmanagement te faciliteren op de bedrijventerreinen in het Noordzeekanaalgebied (exclusief Hoogtij). In 2024 zetten we in op de voorbereiding van de “Forbostrook” ten behoeve van economische doeleinden. Verder continueren we de gesprekken en uitvoering in het kader van de verduurzaming van de bedrijventerreinen.
We gaan ook het instrumentarium voor het mengen van wonen en werken in gemengde gebieden verder uitwerken. Het uitgewerkte instrumentarium is randvoorwaardelijk voor de uitvoering van integrale gebiedsontwikkeling. We identificeren locaties om kleinschalige bedrijfsruimte toe te voegen, ingegeven door een tekort aan bedrijventerreinen en een geconstateerde behoefte aan zulke kleinschalige bedrijfsruimte. Meer ruimte voor het lokale MKB zorgt ook voor schuifruimte op bedrijventerreinen. Verder wordt in 2024 de kantorenstrategie voorgelegd aan de gemeenteraad, met daarin keuzes voor de meest geschikte locaties voor nieuwe kantoorontwikkeling in Zaanstad. Deze nieuwe kantorenstrategie is van groot belang voor de lokale economische ontwikkeling en de Zaanse kantoorgebruiker.
Het Noordzeekanaalgebied kent een omvangrijke opgave, waarbij zowel het Novex-traject met het Rijk als de samenwerking met de publieke en private partijen (w.o. ondernemersverenigingen) in het gebied gecontinueerd wordt binnen het programmabureau NZKG. Denk hierbij ook aan overige overlegstructuren zoals met de Port of Amsterdam. Binnen het samenwerkingsverband ZaanIJ wordt gewerkt aan de HOV (Hoogwaardig Openbaar Vervoer). Voor de Achtersluispolder is een concept perspectief vastgesteld en wordt in 2024 gewerkt aan een definitief perspectief. Na het onherroepelijk worden van het bestemmingsplan voor Hembrugterrein Noord, zal in 2024 een stedenbouwkundig plan worden vastgesteld en een omgevingsplan worden voorbereid voor het zuidelijk gedeelte. De uitkomsten van de haalbaarheidsstudies inzake Zuiderhout, leiden in 2024 tot een definitieve keuze over de ontwikkelingsrichting voor dit gebied. Alle gronden op HoogTij zijn uitgegeven of gereserveerd.
Inclusieve arbeidsmarkt in balans
Arbeidsmarktakkoord
We werken toe naar de ondertekening van een arbeidsmarktakkoord voor Zaanstad. In dit akkoord worden afspraken gemaakt met werkgevers, onderwijsinstellingen en overige opleiders en publieke partijen, om samen te werken aan de grootste arbeidsmarktknelpunten in de stad. Deze knelpunten worden voornamelijk gedefinieerd door de geformuleerde strategische opgaven.
Techlands
We ondersteunen en faciliteren de ambities van de samenwerkingspartners binnen Techlands om de campus door te ontwikkelen naar een breed techniekcentrum. Daar moeten – naast leerlingen en studenten in het reguliere (beroeps)onderwijs - ook professionals en zij-instromers kunnen worden bij- en omgeschoold naar de technische competenties waar de meeste vraag naar is bij Zaanse werkgevers. Ook ondersteunen we de verkenning om binnen de Techlands samenwerking met het bedrijfsleven en kennisinstellingen te innoveren.
Toekomstbestendige, duurzame en kennisintensieve economie
Met de inzichten uit de monitor Circulaire Economie vinden er gesprekken plaats met het bedrijfsleven over waar de grootste kansen liggen om circulariteit te vergroten. Nadat in 2023 Zaanstad als participant is toegetreden tot ROM InWest, is de focus in 2024 erop gericht om ROM InWest te verbinden aan bedrijven in Zaanstad. Dit met het doel om bedrijven te helpen om proposities sneller naar de markt te brengen en ROM InWest te laten investeren in Zaanse technologie en innovatie en deze helpen verder te groeien. We richten ons met name op de energietransitie en de ontwikkeling van een circulaire economie. We continueren en verdiepen de samenwerking met vereniging Zaanstad-Maakstad. In 2024 zal deze samenwerking een gezamenlijk geurbeleid, een sociale agenda (als onderdeel van ons arbeidsmarktakkoord) en – bij positieve haalbaarheid – een overeenkomst voor vervoer over water brengen.
Aantrekken van externe middelen
In 2024 gaan we ook gericht op zoek naar externe middelen (financieringsstrategie) voor de uitvoering van de economische visie. We onderzoeken welke middelen regionaal, nationaal en Europees beschikbaar zijn en waar we met onze doelen en ambitie voor Zaanstad, zoals geformuleerd in de economische visie, aansluiting bij kunnen vinden.
Beïnvloedbaarheid van de kosten
Beïnvloedbaar
Beïnvloedbaar zijn de kosten voor bedrijfsbegeleiding (€ 0,6 mln), economisch beleid (€ 1,2 mln) en de kosten verbonden aan toerisme (€ 0,4 mln).
Beperkt beïnvloedbaar
Beperkt beïnvloedbaar zijn de kosten voor markten (€ 0,1 mln) en de kosten voor kermissen (€ 0,1 mln).
Niet beïnvloedbaar
Niet beïnvloedbaar zijn de kosten voor ROM MRA (€ 0,6 mln).
Op middellange termijn beïnvloedbaar
Dit betreft kosten voor personeel (€ 0,2 mln), subsidies en contributies (€ 0,1 mln) en kosten voor economisch onderzoek (€ 0,1 mln).